Cholesterol là gì? Tại sao nó tăng và làm thế nào nó giảm?
- Cholesterol là một chất béo (chất béo). Nó được gan sản xuất từ thức ăn béo và cần thiết cho cơ thể để thực hiện các chức năng của nó. Cholesterol được tìm thấy trong màng (màng ngoài) của mọi tế bào trong cơ thể.
- Cholesterol được vận chuyển trong máu bởi các phân tử gọi là lipoprotein. Có ba loại cholesterol chính, chúng là:
- Lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL), còn được gọi là cholesterol xấu, được cho là nguyên nhân của các bệnh về mạch máu. LDL mang cholesterol từ gan đến các tế bào, và nếu số lượng quá lớn để các tế bào sử dụng, điều này có thể gây ra sự tích tụ nguy hiểm.
- Lipoprotein mật độ cao (HDL), được gọi là cholesterol tốt, được cho là có tác dụng bảo vệ chống lại các bệnh mạch máu. HDL lấy cholesterol từ các tế bào và gửi trở lại gan, nơi nó được phân hủy và đào thải ra khỏi cơ thể dưới dạng chất thải.
- Chất béo trung tính được sản xuất bởi gan và được tìm thấy trong các sản phẩm từ sữa, thịt và dầu ăn. Nếu bạn thừa cân và có một chế độ ăn uống nhiều chất béo, nguy cơ có mức chất béo trung tính cao của bạn cũng tăng lên.
Các triệu chứng của cholesterol là gì?
- Cholesterol cao có liên quan đến các bệnh nghiêm trọng như bệnh tim, đau thắt ngực và đột quỵ.
- Bệnh mạch vành là do thu hẹp các động mạch cung cấp máu cho tim (xơ cứng động mạch). Chất béo tích tụ như cholesterol và các chất cặn bã tích tụ bên trong động mạch. Sự tích tụ này được gọi là mảng bám, và mảng bám chặn dòng chảy của máu qua các động mạch.
- Nếu bạn đang có dấu hiệu bị xơ cứng động mạch, mức cholesterol của bạn cũng có thể cao.
Trong các triệu chứng:
- Đau thắt ngực (đau ngực do giảm lưu lượng máu đến tim)
- Đau chân (do thu hẹp các mạch dẫn máu đến chân)
- Các cục máu đông hình thành trong các tĩnh mạch mang máu đến tim.
- Cục máu đông có thể gây suy tim.
- Các đốm vàng (xanthomas) xung quanh mắt hoặc những nơi khác trên da cũng là do sự tích tụ cholesterol. Những điều này thường xảy ra ở những người bị cholesterol cao di truyền (có tiền sử gia đình bị cholesterol cao).
Tại sao cholesterol tăng?
- Một số yếu tố nguy cơ liên quan đến lối sống có thể làm tăng nguy cơ bị cholesterol cao trong máu. Ví dụ, một chế độ ăn uống không lành mạnh, giàu chất béo bão hòa, lười vận động, thừa cân, hút thuốc và uống nhiều rượu.
- Thực phẩm giàu chất béo bão hòa bao gồm thịt đỏ, xúc xích, pho mát cứng, bơ, mỡ lợn, bánh ngọt, bánh ngọt, bánh quy và pho mát kem. Một số bệnh có thể điều trị được cũng có thể gây ra cholesterol cao. Chúng bao gồm tăng huyết áp (huyết áp cao), tiểu đường, bệnh thận và gan, viêm tuyến tụy cấp tính và tuyến giáp hoạt động không hiệu quả. Một số yếu tố nguy cơ cố định cũng có thể gây ra cholesterol cao.
- Nếu bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch vành, đột quỵ hoặc các bệnh liên quan đến cholesterol khác, thì khả năng bạn bị cholesterol cao cũng tăng lên. Tuổi, mãn kinh sớm ở phụ nữ và các nhóm dân tộc cũng là những yếu tố nguy cơ.
- Nếu bạn có tổ tiên là Ấn Độ, Pakistan, Bangladesh hoặc Sri Lanka, bạn sẽ có nhiều nguy cơ bị cholesterol cao.
Làm thế nào để chẩn đoán cholesterol?
- Xét nghiệm máu thường được thực hiện để đo lượng cholesterol. Trước khi xét nghiệm, bạn có thể được yêu cầu không ăn bất cứ thứ gì trong 12 giờ qua để những gì bạn đã ăn trước đó được tiêu hóa hoàn toàn và không ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm. Mẫu máu được lấy được sử dụng để xác định tỷ lệ LDL (cholesterol xấu), HDL (cholesterol tốt) và chất béo trung tính trong máu của bạn.
- Cholesterol trong máu được đo bằng milimol trên một lít máu (mmol / lít). Ở Anh, chính phủ hiện hành quy định rằng tổng mức cholesterol trong máu của bạn không được nhiều hơn 5mmol / lít và cholesterol LDL dưới 3mmol / lít.
- Điều đặc biệt quan trọng là phải kiểm tra mức cholesterol của bạn nếu bạn có bất kỳ bệnh nào có thể điều trị được hoặc các yếu tố nguy cơ được đề cập trong phần Nguyên nhân.
- Tuổi, giới tính và dân tộc cũng như lối sống và các tình trạng có thể điều trị của bạn được tính đến khi đánh giá nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tỷ lệ cholesterol của bạn.
Điều trị Cholesterol
- Bác sĩ có thể tư vấn cho bạn phương pháp điều trị thích hợp nhất cho bạn.
- Nếu bạn đã được chẩn đoán mắc chứng cholesterol cao, bạn nên áp dụng một chế độ ăn uống ít chất béo và tập thể dục nhiều. Nếu mức cholesterol của bạn không giảm sau một vài tháng, bạn có thể được khuyên dùng thuốc giảm cholesterol.
- Một chế độ ăn uống lành mạnh ít chất béo có thể giúp giảm mức LDL ('cholesterol xấu') của bạn. Chế độ ăn uống của bạn nên bao gồm tất cả các nhóm thực phẩm, bao gồm carbohydrate (ngũ cốc, gạo, khoai tây, mì ống), protein (thịt nạc đỏ, thịt gà và cá béo) và chất béo không bão hòa (chất béo không bão hòa đơn hoặc đa và dầu thực vật hoặc hướng dương). Bạn cũng cần ăn ít nhất 5 phần trái cây và rau mỗi ngày.
- Statin có thể làm giảm mức cholesterol của bạn. Chúng cũng rất hữu ích trong việc phòng ngừa và điều trị chứng xơ vữa động mạch. Tuy nhiên, statin có thể gây ra một số tác dụng phụ nhẹ như táo bón, tiêu chảy, nhức đầu và đau bụng.
- Aspirin liều thấp ngăn ngừa hình thành cục máu đông và do đó có thể được khuyến cáo. Tuy nhiên, trẻ em dưới 16 tuổi không nên sử dụng aspirin.
Các biến chứng là gì?
- Mức cholesterol cao có thể trở nên tồi tệ hơn do các tình trạng khác. Các vấn đề y tế như tuyến giáp hoạt động kém, tuyến yên hoạt động quá mức, bệnh gan, suy thận cũng có thể làm tăng mức cholesterol. Một số người có thể mắc các bệnh di truyền như tăng cholesterol máu gia đình hoặc tăng lipid máu kết hợp ngăn cản việc sử dụng và đào thải chất béo ra khỏi cơ thể một cách hợp lý. Điều này làm tăng mức cholesterol trong máu.
- Các biến chứng chính của cholesterol cao bao gồm đau tim, đột quỵ và bệnh mạch máu. Nguy cơ mắc các bệnh này tăng lên nếu bạn thừa cân, hút thuốc, bị huyết áp cao (tăng huyết áp) hoặc có tiền sử gia đình mắc các bệnh này.
Cách bảo vệ
- Bạn có thể ngăn ngừa cholesterol cao bằng cách ăn một chế độ ăn uống cân bằng lành mạnh và ít chất béo bão hòa. Tuy nhiên, thêm một lượng nhỏ chất béo không bão hòa vào chế độ ăn uống của bạn cũng có thể giúp giảm mức cholesterol.
- Ngày nay, người ta cho rằng chế độ ăn Địa Trung Hải, trong đó dầu ô liu thô được sử dụng trong nhiều món ăn và chứa rất ít chất béo động vật, đóng một vai trò tích cực trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch (tim và tuần hoàn máu).
- Thực phẩm giàu chất béo không bão hòa bao gồm cá béo, quả bơ, quả hạch và hạt, dầu hướng dương, hạt cải dầu và dầu ô liu, và dầu thực vật.
- Nếu bạn thừa cân, giảm cân cũng sẽ giúp giảm mức cholesterol của bạn. Tập thể dục thường xuyên có thể giúp bạn giảm cân. Nếu bạn có tiền sử gia đình về các vấn đề cholesterol, bạn nên xét nghiệm máu vì bạn có thể cần điều trị.
Xem thêm thuốc trị mỡ máu tại đây!